Birinci Dünya Savaşı çıkmadan önce Batı dünyasındaki hiçbir devlette sosyalist partiler iktidar olamadı. Ekonomik yapıları içinde, bu devletler, hükümet girişimi çoğunlukla belediye hizmetleri ve kamu hizmetleri, yol bakımının geleneksel işlevi ve bazı yerlerde de demiryolu işletmeciliğinin kısmen benzer işleviyle sınırlı olmak üzere hiç şüphesiz kapitalist kaldılar. Ekonominin her yerde rekabet, tekelci rekabet ve tam tekel karışımı olan özel sektörü, geniş bir alanda kamu sektöründen ağır bastı. Fakat laissez-faire teorisinin iktidar ve iş çevrelerinde hüküm sürdüğü On Dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısından önce “kolektivist” teori ortaya çıkmıştı. Bu teori ilk başlarda zayıf bir damladan başka bir şey değildi fakat 1914 yılına kadar artmaya, devlet düzenlemesine ve eylemine bağlı olmaya, daha titiz ve ayrıntılı bir şekilde devamlı artan ekonomik eylemlere devam etti. Devlet eyleminin bu büyümesi bütün büyük sanayi devletlerinde ideolojiden ideolojiye değil, zamandan zamana değişen hızlarda devam etti çünkü muhafazakâr monarşist Almanya’da sırayla muhafazakâr ve liberal İngiltere’de ve liberal burjuva Fransa’da sosyalist olmayan siyasetin bütün spektrumunu temsil eden hükümetler, benzer düzenleyici işlevler bütününü üstlendi. “Kolektivizm” derecesindeki farklılıklar kesinlikle var olmaya devam etti. Fakat yine de savaş arifesinde üç lider Avrupa devletinin teoride olmasa bile pratikte liberal ekonomik politikaları terk ettiğine ve modern refah devleti yaratma yoluna çoktan girdiklerine dair hiç şüphe yoktur.

Karl Polanyi’nin de gözlemlediği gibi böyle bir eğilimi temsil etmek üzere ortaya çıkan kanunlardan önce, kamuoyunda “kolektivist eğilim” diye bir şey yoktu. Çelişkili bir biçimde “laissez-faire bilinçli bir devlet eyleminin ürünü olmasına rağmen laissez-faire için sonradan gelen sınırlamalar birdenbire başlamıştır. Laissez-faire planlanmıştı; planlama planlanmamıştı.”16