I. Cilt
( - 1350)

II. Cilt
(1350 - 1650)

III. Cilt
(1650 - 1800)

IV. Cilt
(1800 - 1970)

1914 Öncesi Hükümet Düzenlemeleri

İngiltere, Fransa ve Almanya’dan Kanun ve Mevzuatlar

Aşağıda verilen belgeler, Birinci Dünya Savaşı’ndan önce Avrupa’nın üç büyük sanayi devletindeki (İngiltere, Almanya ve Fransa) hükümet düzenlemesi ve denetiminin genişlemesini ve kapsamını açıklamaktadır.

İngiltere’deki Fabrika Mevzuatı (1831)*

Pamuk atölyelerinde ve fabrikalarında gece geç saatlerde ve birçok durumda bütün gece her iki cinsiyetten çok sayıda genç insan istihdam etmek son zamanlarda uygulama haline geldiğinden ve söz konusu kişilerin sağlık ve ahlaklarını korumak üzere belirli düzenlemeler gerekli hale geldiğinden, yirmi bir yaşından küçük hiç kimsenin gece çalışmasına izin verilmemesi yasallaştırılacaktır.

Ayrıca on sekiz yaşından küçük hiç kimsenin söz konusu atölye veya fabrikalarda, pamuk bükmek, sarmak, taramak veya dokumak gibi herhangi bir iş tanımında, herhangi bir gün içinde on iki saatten fazla ve cumartesi günleri dokuz saatten fazla istihdam edilmemesi yasallaştırılacaktır.

Ayrıca pamuk atölyeleri veya fabrikalarında dokuz yaşını doldurana kadar hiçbir çocuğun herhangi bir işte istihdam edilmemesi yasallaştırılacaktır.

* Fabrika Kanunu, 1834; 2 Wm. IV, cap.39.

İngiltere’deki Fabrika Mevzuatı (1833)*

Atölye ve fabrikalarda istihdam edilen birçok çocuk ve genç olduğu için ve sağlık ve eğitim araçlarına uygun olarak bakıldığında iş saatleri arzu edilenden daha uzun olduğu için atölye ve fabrikalarda istihdam edilen çocukların ve gençlerin iş saatlerinin düzenlenmesi gerektiğinden on sekiz yaşından küçük hiç kimsenin gece (…) pamuk, yün iplik, kenevir, keten, kısa yün, bez veya ipek atölyesi veya fabrikası içinde ya da onlarla ilgili yerlerde çalıştırılmasına izin verilmemesi yasallaştırılacaktır.

Ayrıca, on sekiz yaş altındaki hiç kimsenin söz konusu atölye ve fabrikalarda yukarıda sözü geçen iş tariflerinin hiçbirinde herhangi bir günde on iki saatten fazla ve herhangi bir haftada altmış dokuz saatten fazla istihdam edilmemesi yasallaştırılacaktır.

İpek imalat atölyeleri dışında herhangi bir fabrika veya atölyede dokuz yaşını doldurmamış çocukları istihdam etmenin kişiler için meşru olmaması yasallaştırılacaktır.

Bu kanunun geçmesi üzerine Kral Hazretlerinin, kendi danışmanlığı sırasında on sekiz yaş altındaki çocuk ve gençlerin istihdam edildiği fabrika ve yerlere göndermek üzere denetçi olarak Kralın İmzası güvencesiyle dört kişi ataması meşru olacaktır.

* Fabrika Kanunu, 1833;3&4 Wm. IV, cap.103.

İngiltere’deki Fabrika Mevzuatı (1847)*

On sekiz yaşından küçük hiç kimsenin söz konusu atölye veya fabrikalarda ilk bahsedilen kanunda (yukarıya bakınız) belirlendiği gibi, bahsi geçen iş tariflerinden herhangi birinde herhangi bir günde on bir saatten fazla ve herhangi bir haftada altmış üç saatten fazla istihdam edilmeyeceği yasallaştırılacaktır.

On sekiz yaşından küçük hiç kimsenin söz konusu atölye veya fabrikalarda ilk bahsedilen kanunda belirlendiği gibi, bahsi geçen iş tariflerinde herhangi bir günde on saatten fazla ve herhangi bir haftada elli sekiz saatten fazla istihdam edilmeyeceği yasallaştırılacaktır. (…)

* Fabrika Kanunu, 1847;10&11 Vict. Cap. 29

Fransa’da Eğitim (1833)*

Kendi başına veya komşu topluluklarla bağlantılı olarak her topluluğun, en az bir tane ilköğretim okuluna sahip olması gerekmektedir.

Olağan gelirlerin toplulukta ilköğretim okulları kurmak için yetersiz olması durumunda, belediye meclisi tarafından oylanan veya söz konusu oylamanın yokluğu durumunda kraliyet emri ile konulan özel bir vergi aracılığıyla fon sağlanabilir. (…)

Her devlet okulu için yerel bir denetleme komitesi oluşturulacaktır. (…)

* İlköğretim Kanunu, 1833, J.B. Duvergier’de, Collection des Lois, XXXIII, 191ff.

Fransa’da Eğitim (1882)*

Altı ile on üç yaşları arasında her iki cinsiyetten çocuklar için ilköğretim eğitiminin ya devlet okullarında ya da aileler, babanın kendisi veya seçtiği başka biri tarafından verilmesi zorunludur.

* Eğitim Kanunu,1882, J.B. Duvergier’de, Collection des Lois, LXXXII, 74ff.

İngiltere’de Eğitim (1870)*

Konaklama şartları yeterli olmayan her okul bölgesi için devlet ilköğretim okullarında söz konusu bölgede yaşayan, başka şekilde uygun ve yeterli ilköğretim eğitimi alamayacak bütün çocukların kullanacağı yeterli konaklama sağlanacaktır.

Okul, Majestelerinin denetçilerinden herhangi birinin denetlemesi için her zaman açık olacaktır.

Okul yönetim kurulu tarafından sağlanan herhangi bir okula devam eden her çocuk, okul yönetim kurulu tarafından belirlenecek haftalık bir ücret ödeyecektir fakat okul yönetim kurulu çocuğun ebeveynlerinin yoksulluk sebebiyle ücreti ödemeyeceğine inandığında söz konusu ücretin tamamını veya herhangi bir kısmını bağışlayabilir.

* İlköğretim Eğitimi Kanunu, 1870; 33&34 Vict. cap. 75.

İngiltere’de Eğitim (1891)*

Bu kanunun uygulanmaya başlanmasından sonra parlamento tarafından sağlanan paralardan ve Eğitim Bakanlığı’nın yönetmeliklerince belirlenen zamanlarda ve şekillerde İngiltere ve Galler’deki ilköğretim eğitimi masrafları için bağış yardımı ödenecektir.

Ücret bağışı alan, 1891 Ocak ayının ilk gününden önceki gün sona eren eğitim dönemi süresince alınan ortalama ücret oranının okula ortalama katılımı görülen çocuk sayısından her bir çocuk için yılda on Şilin’i aşmadığı okullarda, bu kanunun kapsamı dışındaki durumlarda üç yaş üstü ve on beş yaş altı çocuklardan hiçbir ücret alınmayacaktır.

* Eğitim Kanunu, 1891; 54&55 Vict. cap. 56.

İngiltere’de Konut Yönetmeliği, (1875)*

Birçok şehir ve kasabanın çeşitli kısımları inşa edilmesi ve bunun üzerine binaların yoğun bir şekilde iskân edilmesi durumunda, oturanların ahlaki ve fiziksel refahı zarar görebileceğinden:

Ayrıca, daha önce bahsedildiği gibi, şehirlerin ve kasabaların söz konusu kısımlarında uygun aydınlatma, havalandırma ve başka uygun koşullar isteme veya diğer sebeplerden dolayı insan yerleşimi için uygun olmayan çok sayıda ev, meydan ve geçitler bulunması ve ölüme ve hastalıklara sebep olan durumlar ortaya çıkma olasılığı, bu kanun altında yerel bir makamın iyileştirme planına yetki veren, onaylayan kanun parlamento tarafından geçirildiğinde plan için gerekli olan toprakların satın alınmasına ve işçi sınıfları için konutların inşasına yönelik çabaların bu makamın görevi olacağı yasallaştırılacaktır.

Onaylayan makamın (Dışişleri Bakanı veya yerel hükümet kurulu) yerel makam ve söz konusu planlanan topraklarla veya söz konusu planların uygulanmasından zarar gören topraklarla ilgilenen kişi arasında aynı toprakların tazmin edilmesi daha önce anlaşma konusu olmadığı sürece bir aracı atamak meşrulaştırılacaktır.

* Esnaf Konutları Kanunu, 1875; 38&39 Vict. cap. 36.

İngiltere’de Sağlık Düzenlemesi (1875)*

Her yerel makamın kendisine ait olan kanalizasyonların bakımını sürdürmesi ve işbu kanunun amaçlarına bağlı olarak bölgelerinde etkili boşaltım için gerekli olabilecek söz konusu kanalizasyonların yapımını başlatması yasallaştırılacaktır.

Her yerel makam kendine ait kanalizasyonların inşa edilmesini, kaplanmasını, havalandırılmasının sağlanmasını ve sağlığa zararlı olmayacak şekilde korunmasını ve düzgün bir şekilde temizlenmesiyle boşaltılmasını sağlayacaktır.

Yakın zamanlarda yıkılan ve çöken evleri, uygun kapı ve kaplamalarla donatılmış klozet, tuvalet, bina dışı tuvalet veya kül çukuru olmadan yeniden inşa etmek yasal olmayacaktır.

Bu yasa yürürlüğe girdikten sonra inşa edilen veya yeniden inşa edilen herhangi bir kilere ayrı bir konut olarak izin vermek, orada oturmak veya oturulmasına izin vermek yasal olmayacaktır.

* Kamu Sağlığı Kanunu, 1875, 38&39 Vict. cap. 56.

İngiltere’de Sağlık Düzenlemesi (1875)*

Gıdaların saflığının bozulmasına ilişkin şu an yürürlükte olan yasaların feshedilmesi ve gıda ve ilaçların saf ve gerçek hallerinde satılmasına ilişkin yasanın değiştirilmesi istenirken:

Bu yüzden hiç kimsenin o devlette satılması amacıyla herhangi bir yiyecek maddesine sağlığa zarar verecek boya, kimyasal madde, pudra gibi bir madde karıştırmaması yasallaştırılacaktır.

Aşağıda açıklanan amaçlar dışında hiç kimse ilacın o devlette satılması amacıyla söz konusu ilacın niteliğine veya etkisine zarar verecek boya, kimyasal madde, pudra gibi bir madde karıştırmayacaktır.

Hiç kimse, alıcı tarafından talep edilen maddenin ihtivası, maddesi ve niteliğine sahip olmayan gıda veya ilaç maddesini alıcının zarar göreceği şekilde satmayacaktır.

Hiç kimse alıcının talebiyle uyumlu bileşenlerden oluşmayan hiçbir katkılı gıdayı ve ilacı satmayacaktır.

*Gıda ve İlaç Kanunu, 1875, 38&39 Vict. cap. 63.

Almanya’da İşçilere İş Kazası Tazminatı (1871)*

Bir demiryolunun işletimi sırasında bir kişi ölürse veya fiziksel zarar görürse demiryolu sahibi, kazanın “daha farklı sebeplere” bağlı olarak gerçekleştiğini veya ölen ya da yaralanan kişinin hatası olduğunu kanıtlayamazsa, ortaya çıkan durumdan sorumludur.

* Almanya İşveren Yükümlülüğü Kanunu, 1871; Reichs-Gesetzblatt, No.25, sf. 207ff

Almanya’da İşçilere İş Kazası Tazminatı (1884)*

Bütün madenlerde, tuzlalarda, taş ocaklarında, maden kuyularında, tersanelerde, maaş veya ücretleri iki bin markı geçmediği sürece fabrikalarda ve eritme işlerindeki işçilerin yanı sıra muhtelif işlerde veya inşaattaki bütün işçiler işbu tüzüğün hükümlerine göre ilgili kazaların sonuçlarına karşı sigortalanacaktır. Sigorta fonları, bu amaç için bir dernek oluşturan işverenlerin karşılıklı işbirliğinden sağlanacaktır.

* Kaza Sigortası Kanunu, 1884, Reichs-Gesetzblatt, no.19, sf. 69ff.

Almanya’da Sosyal Sigorta Planı (1883)*

Madenlerde, tuzlalarda, işleme fabrikalarında, taş ocaklarında ve maden kuyularında, fabrikalarda ve demir işlerinde demiryolları veya iç sularda buharlı gemi taşımacılığı ile ilgili muhtelif işlerde ve inşaatlarda maaşlı veya ücretli çalıştırılanların işleri, geçici değilse veya sözleşme gereği belirli veya sınırlı bir süre ya da bir haftadan daha az değilse, bu kişiler işbu tüzüğün hükümlerine göre hastalığa karşı sigortalanacaktır.

Yerel sağlık fonlarına katkılar, günlük ortalama ücretin yüzdesiyle değerlendirilecektir, böylece hesap muhtemel harcamaları karşılayabilecektir ve yedek fonların artmasını sağlayacaktır.

İşverenler, sigortalanması zorunlu olan çalışanlarının katkılarının üçte biri kadarını kendi imkânlarıyla karşılamalıdır.

* Sağlık Sigortası Kanunu, 1883; Reichs-Gesetzblatt, no.9, sf. 73ff.

Almanya’da Sosyal Sigorta ve Emeklilik Planı (1889)*

Kalıcı olarak sakatlananlar ve yaşlılar için sigorta fonu devlet, işveren ve sigortalıların katkılarından sağlanacaktır.

Fon, her yıl verilen emekli aylıklarına dayanarak ve sigortalının, sigortanın zorunlu olduğu işlerden veya hizmetlerden birinde çalıştığı her hafta için işveren ve çalışanların yaptığı eşit ve sürekli katkılarla oluşturulacaktır.

Katkı payları, ücret grubuna göre belirlenecektir; böylece artan katkıların her bir grubunda, bu kurumun katkılardan talep edilen tahmini giderleri karşılanacaktır.

Kalıcı olarak sakatlananların veya yaşlıların sigorta fonu, devletlerin kararına göre ya bölgeleri içindeki yerel belediyeler için ya da bütün bölge için kurulacak sigorta kuruluşları tarafından düzenlenecektir. Sigorta kuruluşunun kurulduğu her bölge için bir federal yetkili görevlendirilecektir.

* Sigorta Kanunu, 1889, Reichs-Gesetzblatt, no.13, sf. 97ff.

Fransada’da Emeklilik Planı (1910)

Sanayi ve ticarette, liberal mesleklerde ve tarımda maaşlı çalışan her iki cinsiyetten ücretli çalışanlar, devletten maaş alanlar ve sivil ve askeri emekliliğe bağlı olmayanlar ve bakanlıklar ve komünlerden maaş alanlar bu kanunun belirlediği koşullar altında yaşlılık (emeklilik) aylığından yararlanacaktır.

Yaşlılık aylığı, sigortalının zorunlu ya da isteğe bağlı ödemelerinden, işverenlerin ödediği primlerden ve devletin tahsis ettiği yaşam boyu ödenen ödenekten karşılanacaktır.

Maaşlı kişilerin zorunlu ödemeleri, işverenlerin katkıları gibi aşağıdaki dayanağa göre belirlenecektir. (…)

Maaşlı çalışanların primleri, işverenleri tarafından maaşlarından kesilecektir.

* Yaşlılık Aylığı Kanunu, 1910, J. B. Duvergier, Collection des Lois’te, n.s., X, 223ff.

İngiltere Sosyal Sigorta ve Emeklilik Planı (1911)*

İşbu kanunun bu cüzü [I] kapsamında çalışan on altı yaş ve üzeri kişilerin bu kanunda belirtilen koşullara bağlı olarak kanunun bu cüzü tarafından sunulan sağlık sigortası ve hastalığın önlenmesinden yararlanma hakkına sahip olması yasallaştırılacaktır.

Bahsi geçen ticarette çalışan fakat şu an işsiz olan ve kendi durumunda şartları yerine getiren her işçinin, kanunun bu cüzündeki [II] hükümlere bağlı olarak haftalık veya belirtilen diğer aralıklarda ödeme almaya hakkı vardır.

İşbu kanun gereğinde işsizlik yardımı için gerekli miktarlar, kısmen söz konusu işçilerin işverenlerinin ödediği primlerden, kısmen de parlamento tarafından sağlanan paradan karşılanacaktır.

İstihdam edildiği fabrikadaki, atölyedeki veya diğer yerlerdeki ticari bir tartışmaya bağlı olarak iş durdurma yüzünden işini kaybeden bir işçi, iş durdurma devam ettiği sürece işsizlik parası almaktan menedilecektir. (…)

* Ulusal Sigorta Kanunu, 1911;1& 2 Geo. V cap. 55.

Bu platformun teknik altyapısı Zekare Bilgi Teknolojileri tarafından sağlanmaktadır.