İngiliz Sömürgecilerin Talepleri Nelerdir?
1776 yılının ilkbaharı ve yaz başı boyunca İngiltere’nin birbiri ardına ayaklanan Kuzey Amerika kolonilerinde, itirazlarını ve taleplerini yazıya dökmek amacıyla toplantılar yapılır. Sömürgelerin önderleri, İngiltere’nin 1689 tarihli İnsan Hakları Bildirgesi’nden (yukarıya bakınız) etkilenmiş olmakla birlikte, ilk modern siyasi teorinin büyük bölümünü somut maddelere dönüştürmektedirler. Bu tür belgelerin en ünlüsü, 12 Haziran 1776 tarihinde Virginia Kongresi’nde benimsenen ve daha sonra yeni devlet anayasasına dahil edilen İnsan Hakları Bildirisi’dir. Büyük oranda George Muson’un çalışması olan belgenin dine ilişkin son maddesi Patrick Henry tarafından tasarlamıştır.
Virginia İnsan Hakları Bildirisi (1776)*
Bu bildiri, Virginia’nın iyi halkının eksiksiz ve özgürce toplanan temsilcileri tarafından ilan edilen bir haklar bildirisidir ve bu haklar, hem onlar hem de onların gelecek nesilleri için yönetimlerinin temeli ve hukuki dayanağı olacaktır.
1. Tüm insanlar eşit derecede özgür ve bağımsız doğarlar. Bir toplum içine girdiklerinde hiçbir anlaşmayla yoksun bırakılamayacakları ve gelecek nesillerinin ellerinden alınamayacak mülk edinme ve mülke sahip olma, mutluluk ve güvenlik arama ve kazanma olanağı sayesinde edindikleri yaşam ve bağımsızlık hakkı gibi doğuştan gelen belli bazı hakları vardır.13
2. Tüm güç halkta toplanır ve sonunda halktan gelir; sulh hâkimleri gibi kişiler halkın vekilleridir ve her zaman halka karşı sorumludurlar.
3. Yönetim; halkın, ulusun ya da kamuoyunun ortak yararı, savunması ve güvenliği için kurulmuştur veya kurulmalıdır; çeşitli yönetim biçimleri ve yönetim şekilleri içinde en iyisi, en fazla mutluluğu ve güvenliği sağlayabilen ve kötü yönetime karşı en etkin önlemleri alabilen yönetimdir; herhangi bir yönetim bu amaçlar için yetersiz bulunduğunda veya bu amaçlarla çeliştiğinde toplumun çoğunluğu, kamu refahına en uygun olduğu hükmü verilen bir biçimde, bu yönetimde reform yapmak, yapısını değiştirmek ya da yönetimi ilga etmek hakkına sahiptir ve bu hak vazgeçilmez, devredilemez ve iptal edilemez bir haktır.
4. Devredilemeyecekleri gibi, sulh hâkimliği, yasamacılık ve yargıçlık makamlarında babadan oğla geçmemesi gereken, kamu hizmetleri dışındaki durumlarda, hiçbir kişi ve kişiler topluluğu toplumdan özel veya ayrı kazanç ya da imtiyaz elde etme hakkına sahip değildir.
5. Devletin yasama ve yürütme güçleri birbirlerinden ve yargılama gücünden ayrı olmalıdır; bu ilk iki gücün üyelerinin baskı kurmaları engellenmelidir ve halkın yükünü hissederek ve paylaşarak belli aralıklarla başlangıçta alındıkları özel yaşamlarına geri dönmelidirler; kadrolardaki açıklar yasaların hükümlerine uygun şekilde eski üyelerin hepsinin veya bir kısmının uygun olacağı veya olmayacağı, sık aralıklarla yapılan belirli ve düzenli seçimlerle doldurulmalıdır.
6. Meclislerde halkın temsilcisi olarak hizmet verecek üyelerin seçimi serbest olmalıdır; topluma bağlılık ve sürekli genel ilgi beslediğine dair yeterli delili alan herkesin oy hakkı vardır; kamu yararı için,14 kendinin ya da seçtiği temsilcilerin rızası olmadan kişiden vergi alınamaz, mülkünden yoksun bırakılamaz; aynı şekilde, kamu yararını göz önünde bulundurarak bağlı olmadığı yasalara bağlanamaz.
7. Halkın temsilcilerinin onayı olmadan yasaları veya yasaların yürütülmesini askıya alma gücü kişilerin haklarını aşağılayıcıdır ve uygulanmamalıdır.
8. Tüm ciddi yolsuzluk durumlarında ve cezai hallerde, kişi kendisine yapılan suçlamanın gerekçesini ve niteliğini sorma, suçlamayı yapanlarla ve tanıklarla yüzleşme, kendi lehine olan delilleri isteme, kendi çevresinden seçilmiş olanlar oybirliğiyle karar vermedikçe suçlu sayılmayacaktır ve, tarafsız bir jüri önünde, hızla yargılanmayı talep etme hakkına sahiptir; kişi kendi aleyhine delil göstermeye zorlanamaz. Ülkenin bu konuda bir yasası ya da kendisine eşit kişilerin bir kararı olmadıkça kimsenin özgürlüğü elinden alınamaz.
9. Aşırı kefalet gerekli olmamalıdır; yüksek para cezaları verilmemelidir; acımasız ve alışılmışın dışında cezalar uygulanamaz.
10. Bir görevliye veya elçiye, işlenen suç hakkında delil olmadan kuşkulu yerleri araması için ya da ismi verilmemiş, suçu açıkça anlatılıp delillerle desteklenmemiş suçlara sahip kişi ya da kişileri yakalaması için verilen genel yetkiler yanlış ve baskıcıdır; bu tür yetkilerin verilmemesi gerekir.
11. Mülkiyetle ilgili çatışmalarda ya da kişiler arasındaki özel davalarda eskiden de kullanılan jüriyle yargılama diğer yargılama yöntemlerine göre daha tercih edilmelidir ve bu yönteme saygı duyulmalıdır.
12. Özgürlüğün en güçlü kalelerinden birisi de basın özgürlüğüdür; despotik yönetimler dışında hiçbir şey tarafından sınırlandırılamaz.
13. Silah eğitimi almış kişilerden kurulu düzenli bir milis gücü özgür bir devletin en uygun, en doğal ve en emin güvenlik aracıdır; barış zamanında daimi ordular bulundurmak ülkenin özgürlüğü için tehlikeli görülerek kaçınılmalıdır; ordu her durumda, sivil gücün emri altında bulunmalı ve sivil güç tarafından yönetilmelidir.
14. Halkın tek bir yönetim kurmaya hakkı vardır, bu nedenle, bu sınırlar içinde Virginia yönetiminden ayrı veya bağımsız bir yönetim kurulmamalıdır veya oluşturulmamalıdır.
15. Ancak adalete, ılımlılığa, tutumluluğa ve erdeme sıkı sıkıya bağlı kalarak ve sık sık temel ilkeleri tekrarlayarak bir halk özgür bir yönetimi ve özgürlüğün nimetlerini koruyabilir.
16. Dinimiz veya Yaradan’a borçlu olduğumuz görevimiz ve bunu yerine getirme tarzımız, şiddet ve baskıyla değil, ancak mantık ve inançla yönetilebilir; bu nedenle herkes vicdanının buyruklarına göre dinini özgürce yaşama hakkına sahiptir; Hıristiyan sabrını, sevgisini ve merhametini birbirine göstermek herkesin karşılıklı görevidir.15
* Documents of American History, düzeltme Henry Steele Commager, New York, Appleton-Century Crofts, 1949, sf.103-104