Hıristiyan Hükümdarlığında Hıristiyanlık Düşmanlarıyla Nasıl Baş Edilecek?
Kilise, İmparator Konstantin’in 312’lerde Hıristiyanlığı kabulünü takiben, çoğunluğu Hıristiyan olmayan halkını yeni dini benimsemeye teşvik etmekle birlikte yürütme erkinin sınırlanmasına hemen hiçbir alanda razı olmayan devlet yöneticileriyle uğraşmak zorunda kalır. Aşağıdaki belge, kendisi de bir Hıristiyan olan İmparator Theodosius’un (379-395), pagan tebaasıyla baş etmek üzere yayınladığı kararnamedir.
Theodosıus Kodeksi15*
Hangi ırkın mensubu veya hangi mevkiin sahibi olursa olsun; ister halen görevde ister o görevden şerefiyle azledilmiş, ister doğuştan güç sahibi ister bulunduğu durum ve serveti itibariyle daha mütevazı; bundan böyle herhangi bir yer veya şehirdeki hiç kimse masum bir kurbanı anlamsız bir hayale (tasvire) feda etmeyecek; hanenin dahileriymişçesine kişisel sunular sunmak suretiyle, ateşle, lambalarla, buhurlarla veya çelenkler asarak evdeki tanrılara veya Penates16’e tapınmayacaktır.
Her kim kurban kesmek suretiyle bir hayvanı katleder ve (hâlâ) tüten iç organlarına17 danışırsa, ihanet etmiş sayılacak; prenslerin güvenliği veya onların iyi haline kastetmemiş olsa da yasal bir iddianameyle yargılanarak uygun biçimde cezalandırılacaktır. Kanunlara karşı gelmek, casusluk yapmak, sırları açık etmek veya yasakları delmeye teşebbüs etmek, bir başkasının refah ve huzuruna kastetmek veya bir başkasının mahvı için ant içmek de benzer suçlardandır.
Her kim ölümlü eller tarafından yapılan tasvirlere veya var olanlara buhur sunmak veya bunların temsil ettiği şeylere, ağaçlara veya çimden sunaklara çelenk sarmak suretiyle -ki hizmetin yararı küçük olsa da dine verdiği zarar büyüktür- çekinmeden tapınırsa, bu gülünç putperest hurafeye uyarak dine saygısızlık ettiği için, bırakın, ibadet ettiği evi veya mülkü yakılarak cezalandırılsın. Zira buhur tüten her yere, şayet buhur yakana aitse, el konacaktır.
Her kim bunları bir başkasına ait tapınaklarda veya halka açık mabetlerde ve alanlarda, sahibinin bilgisi dışında yapmaya kalkışırsa, bırakın yirmi beş pound altın ödemeye mahkûm edilsin ve bu ceza suça ortaklık edenlere de uygulansın.
Bu emre yargıçların, savunma makamındakilerin ve her şehrin yargıdan ve yasamadan sorumlu görevlilerinin de mahkemelere bildirmek ve suçluları cezalandırmak suretiyle riayeti beklenir. Herhangi bir olayı iltimas nedeniyle göz ardı eder veya ihmal nedeniyle gözden kaçırırlarsa adli makamlar tarafından uyarılacaklardır. Uyarıldıkları halde ceza vermemeleri halinde, otuz pound altın ödemeye mahkûm edilecek; bu ceza (söz konusu) adli makam üyeleri için de geçerli olacaktır.
* Codex Theodosius, ‘The Suppression of Pagan Worship’, A Source-Book for Ancient Church History.